| Babice |
Ruiny średniowiecznego zamku biskupiego położone na wysokim, zalesionym bukami
wzgórzu. „Lipowiec” zbudowany prawdopodobnie przez rycerza – rozbójnika na przełomie XIII i XIV wieku,
później był ośrodkiem administracji kościelnej, więzieniem dla innowierców i domem poprawczym dla księży. Gościł w swoich
murach Jana III Sobieskiego udającego się na odsiecz Wiednia. W zamku ukrywali się konfederaci barscy, był też kwaterą Mariana Langiewicza.
Wielokrotnie niszczony przez pożary, został zdewastowany w czasie najazdu szwedzkiego. Zamek odbudowano w XVIII wieku, dzięki zaangażowaniu
biskupów Szaniawskiego i Załuskiego. Po rozbiorach twierdza została przejęta przez władze austriackie, a po klęsce pożaru w 1800 roku
popadła w ruinę. Z wieży roztacza się wspaniały widok na okolicę i dolinę Wisły. Obecnie w zamku urządzono Muzeum Małopolski Zachoniej.
|
| | |
 |
|
|
| Będzin |
Zamek wzniesiony na skarpie nad Czarną Przemszą. Początków tutejszego
założenia obronnego można się doszukać już w IX wieku. W 1241 roku zostało ono zdobyte i spalone przez hordy
koczowników mongolskich. Więcej informacji pochodzi z XIV wieku. Wzmiankując w swojej kronice słynny zjazd
monarchów w Krakowie w 1364 roku, kronikarz Jan Długosz pisze, że podążający do stolicy król rzymski i czeski
Karol V zatrzymał się na gościnie u starostów w zamku w Będzinie. Kazimierzowi Wielkiemu zamek zawdzięcza
gruntowną przebudowę i wpisanie go w system budowli warownych, które strzegły granic Polski. Otoczone dwoma pasami murów
centrum stanowiła wysoka, czterokondygnacyjna cylindryczna wieża oraz mniejsza czworoboczna z budynkiem mieszkalnym.
Zamek wielokrotnie gościł monarchów i innych możnych. W 1434 roku zawarto tu ugodę pomiędzy panami śląskimi i małopolskimi w sprawie zakończenia walk na granicy. Dziś jest tu Muzeum Zagłębia.
|
| | |
 |
|
|
| Biała |
Wzniesiony w miejscu dawnej kasztelani z XIII wieku zamek. Pierwotna budowla zbudowana była w stylu
renesansowym, zapewne jeszcze przez Piastów opolskich w XVI wieku. Ciekawostką jest fakt, że z zamku prowadzi w kierunku południowo-zachodnim
tajemniczy tunel. Być może łączył on kiedyś go z wieżą przybramną zwaną Prudnicką. Baszta ta jest murowana z cegły w układzie polskim z użyciem
zendrówki. Powstała w stylu gotyckim w XV wieku. W ścianach znajdują się wąskie okienka strzelnicze, umieszczone w ostrołukowych wnękach,
a w zwieńczeniu murów nadwieszony jest podwójny rząd arkadowań. Zaraz obok zamku w kierunku wschodnim znajduje się wieża wodna,
zbudowana w 1606 roku przez Jerzego Prószkowskiego w celu doprowadzenia do niego wody. Obecnie zamek został wyremontowany, a mieści się w nim dom osób starszych.
|
| | |
 |
|
|
| Bobolice |
Ruiny zamku królewskiego położone na wysokim wzgórzu. Zbudował go król Kazimerz Wielki jako ogniwo w systemie obronnym Orlich Gniazd. W 1370 roku Ludwik Węgierski nadał zamek Władysławowi Opolczykowi w zamian za popieranie jego planów dynastycznych. Odzyskany zbojnie przez Władysława Jagiełłę zamek był kolejno zarządzany przez starostów królewskich. W 1657 roku zamek został zdobyty i ograbiony przez Szwedów. Obecnie mieści się tu hotel i restauracja.
|
| | |
 |
|
|
| Brynek |
Pałac eklektyczny z elementami neobaroku, otoczony dworkiem i pięknym parkiem, wzniesiony w 1829
roku dla księcia Hohenlohe-Ingelfingen. W 1872 roku poszerzono go o skrzydła. W latach 1905-1908 po raz kolejny przebudowano go dla Wandy i
Hugona Henckel von Donnersmarck. Budowla jest dwukondygnacyjna o korpusie flankowym od frontu, dwiema wieżami zwieńczonymi cebulastymi hełmami
i dachem mansardowym z lukarnami. Na osi głównej pałacu znajduje się portyk z tarasem. W czasie okupacji hitlerowskiej w budynku
mieściła się szkoła Hitlerjungend. Obecnie w zamku znajduje się internat Technikum Leśnego. Na szczególną uwagę zasługują dobrze
zachowane ujeżdżalnia i brama wjazdowa do posiadłości z dobrze zachowaną wieżą zegarową.
|
| | |
 |
|
|
| Bydlin |
Osłonięta lasem ruina zamku myśliwskiego. Budowla wieżowa była
częścią systemu obronnego na pograniczu ze Śląskiem. Wzniesiono ją w XIV wieku na stromym, z trzech stron otoczonym bagnami wzgórzu
wapiennym. Początkowo Bydlin był własnością nieślubnego syna Kazimierza Wielkiego. W późniejszym czasie należał do klucza smoleńskiego.
Możni właściciele z rodu Bonerów przebudowali go w XVI wieku na potrzeby kościoła, który następnie około 1570 roku zaczął
służyć za zbór ariański. Nie trwało to długo, bo po 23 latach Mikołaj Firlej dokonał gruntownej przebudowy i sprowadził świątynię
z powrotem na łono Kościoła katolickiego, nazywając ją „Święty Krzyż”. Zburzyli ją Szwedzi w 1655 roku. Kościół
odbudowano po 80 latach. W XVII wieku był on wielokrotnie dewastowany w czasie licznych napadów i grabieży dokonywanych przez wojska
przyszłych zaborców. W efekcie został zatarty pierwotny układ fortyfikacji obronnej. Opuszczony zamek wkrótce zaczął
popadać w ruinę.
|
| | |
 |
|
|
| Chudów |
Zamek zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 30 m x 28 m. W środku
znajdował się niewielki dziedziniec z centralnie usytuowaną studnią. Czworoboczną wieżę o wymiarach 9 m x 11 m umiejscowiono w południowo-zachodniej
części założenia. Po obu jej stronach wzniesiono prostokątne budynki mieszkalne. Zamkowy dziedziniec okalały drewniane krużganki.
Pierwotne wejście do zamku wiodło przez most nad fosą, prowadzący na drugą kondygnacje wieży. Z badań historycznych wynika, że renesansowy
zamek powstał w latach 30-tych XVI wieku, na miejscu wcześniejszego średniowiecznego. Budowniczym był Jan Gierałtowski, który w 1532 roku
kupił wieś Chudów. Gierałtowscy byli w posiadaniu zamku do 1622 roku, potem kolejnymi właścicielami były rody
Foglarów, von Bally, Goduli i von Schaffgotschów. W 1875 roku podczas pożaru zamek spłonął i w następstwie został
rozebrany i przekształcony w romantyczną ruinę. Obecnie jest w nim muzeum.
|
| | |
 |
|
|
| Czorsztyn |
Ruiny zamku wybudowanego w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego. Na początku był
to gródek ziemno-wałowy, który po postawieniu murowanej twierdzy stał się warownią graniczną, strzegącą szlaku handlowego i
dyplomatycznego w dolinie Dunajca oraz siedzibą starostów czorsztyńskich. Królowie bywali tu często na polowaniach czy na
dyplomatycznych spotkaniach z koronowanymi głowami środkowej Europy. Starostą był tu między innymi słynny Zawisza Czarny, a w XVII wieku
Jan Baranowski, za którego zamek przeżywał ponowny rozkwit. Około 1795 roku zamek spłonął od pioruna i już nie dźwignął się z ruiny.
Z tarasu zamkowego rozpościera się wspaniały widok na Jezioro Czorsztyńskie i zaporę, Zamek Niedzicki, na Pieniny Spiskie oraz Tatry.
|
| | |
 |
|
|
| Dobczyce |
Gotycki zamek nad urwiskiem opadającym do Raby, zbudowany przez Kazimierza
Wielkiego w XIV wieku. Początkowo zamek był wzniesiony na planie nieregularnym. Stał się siedzibą starostów niegrodowych. W XV wieku przebywał w
nim Jan Długosz. W XVI wieku zamek rozbudowano. Podczas potopu szwedzkiego zamek został częściowo uszkodzony. Na początku XVIII wieku, na skutek
działań wojny zamek uległ znacznym zniszczeniom. Zachowały się ceglane mury przyziemia, wieży i kaplicy oraz zabytkowa studnia pośrodku
dziedzińca. Obecnie mieści się w nim muzeum regionalne.
|
| | |
 |
|
|
| Gliwice |
Zamek Piastów Gliwickich, wybudowany w XIV wieku.
Był częścią systemu murów obronnych otaczających miasto. W pierwszej połowie XV wieku został doszczętnie zniszczony przez husytów pod
dowództwem Zygmunta Korybutowicza. Obecny zamek został wzniesiony w latach 1558 - 1561 na planie podkowy. Był siedzibą rodu Cetryczów
i pełnił kolejno funkcję: arsenału miejskiego, folwarku, magazynu i słodowni oraz więzienia. W swojej historii zamek wiele razy przebudowywano,
stąd poszczególne jego części różnią się między sobą rodzajem zastosowanej cegły i wątku jej ułożenia. Ostateczny
wygląd zamek uzyskał po 1950 roku, gdy został odnowiony i przekształcony w muzeum.
|
| | |
 |
|
|
| Kamieniec |
Zamek wzniesiony w XV wieku przez ród Kokoszów w stylu renesansowym. Do niedawna tak zwaną „Mysią Wieżę” przy pałacu kamienieckim
uważano za ruinę romantyczną wzniesioną w 1887 roku. Badania archeologiczne prowadzone tu w 2000 roku, w związku z zabezpieczeniem i rekonstrukcją ruin, doprowadziły do odkrycia fundamentów zespołu budynków,
które można identyfikować ze wspomnianym w dokumentach zamkiem. Podczas badań odsłonięto w murach wieży latrynę oraz fragmenty pieca z systemem kanałów powietrznych, służącego do ogrzewania pomieszczeń zamkowych.
W XVIII wieku w sąsiedztwie ruin zamku wzniesiony został barokowy pałac.
|
| | |
 |
|
|
| Kamień Śląski |
Zamek otoczony pięknym parkiem, wzniesiony w 1779 roku przez Balcara von Larisch przedstawiciela
wywodzącego się z Irlandii szlacheckiego rodu znanego w Polsce jako Larissowie. Już w 1104 roku w czasach Bolesława Krzywoustego istniał tu
gród obronny. Stanowił on siedzibę rycerskiego rodu Odrowążów. Jak głosi legenda to w nim przyszedł na świat św. Jacek-Hiacynt.
Czasy rządów rodu Larischów to okres największej świetności zamku, przebudowanego później na pałac. W 1858 roku kolejny
właściciel Hiacynt Ernest modernizuje posiadłość, która pozostaje w posiadaniu rodziny Strachwitz do II wojny światowej. Po wojnie
zamek zostaje upaństwowiony i zaadaptowany na dom dziecka. W latach 50-tych po rozbudowie pobliskiego lotniska pałac zamieniono na obiekt
wojskowy, uniemożliwiając jego zagospodarowanie. W roku 1973 pożar doszczętnie niszczy budynek, który pozostaje przez wiele lat w
ruinie. W 1990 roku Kamień Śląski kupuje Kuria Biskupia w Opolu. Dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz
wiernych zamek zostaje odbudowany. Obecnie w odrestaurowanych wnętrzach mieści się sanktuarium Św. Jacka Centrum Kultury i Nauki.
|
| | |
 |
|
|
| Korzkiew |
Zamek wzniesiony w 1352 roku przez Jana Syrokomla na litej skale wapiennej,
otoczonej dawniej trzęsawiskiem. W obwodzie obronnego muru umieszczone są dwie baszty: wschodnia i zachodnia, a także powstały w XVII wieku budynek
bramny z pięknym portalem i półkolistą archiwoltą. Zabudowania tworzą w całości trójkątny dziedziniec opadający w kierunku
południowym. W XVI wieku do piętrowego skrzydła gotyckiego dobudowano skrzydło renesansowe. Na przestrzeni wieków zamek wielokrotnie
zmieniał swoich właścicieli. W 1486 roku dobra korzkiewskie zostały odsprzedane Szczepanowi Świętopelkowi, od którego nabył je rajca
krakowski Piotr Krupek. Kolejnymi właścicielami zamku były rodziny: Jaskierów, Zborowskich, Ługowskich, Jordanów, Wodzickich,
Giustinianich oraz Radeckich. W 1997 roku zamkek przejął prywatny inwestor i utworzył w nim hotel.
|
| | |
 |
|
|
| Krapkowice |
Zamek stanowiący budowlę późnorenesansową. Jego najdawniejsze losy nikną
w pomroku dziejów znajdujących swe odbicie w legendach. Krapkowice są jednym z najstarszych śląskich miast. Zamieszkiwał je
znakomity rycerski ród Strzelów herbu Kotowicz. To za ich czasów powstało najwięcej budowli miejskich, w tym wieża bramy
górnej wykonana z kamienia łamanego i cegły, przebudowana później około 1580 roku i mury miejskie otaczające gród. Znaczenie
zamku dla miasta wzrasta w chwili, gdy staje się własnością rodu Redernów. Jego budowę zakończono w 1678 roku, a w ich posiadaniu
znajdował się on do roku 1775, kiedy to przeszedł na własność rodziny Haugwitzów. W latach 1834 - 45 część pomieszczeń adoptowano na Zespół Szkół Zawodowych
im. Piastów Opolskich.
|
| | |
 |
|
|
| Krzyżanowice |
Neogotycki pałac wybudowany w 1699 roku przez hrabiego Johanna Bernarda Prashma. W 1708 roku nowym właścicielem zostaje Carl Gabriel von Wengerski i jego syn Anton. Od 1775 do 1930 roku w pałacu rezyduje siedem pokoleń książąt von Lichnowsky. To za ich panowania powstaje okrągła wieża, sala rycerska (obecnie kaplica) oraz murowana brama wjazdowa, na której widnieje napis: „Carolus Princeps Lichnowsky MDCCCLUI”. W XIX wieku wielokrotnie gościł tu Ludwik van Bethoven oraz Franciszek Liszt. W 1930 roku pałac kupuje Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Maryi Nieustającej Pomocy, które przekształca go w funkcjonujący do dziś klasztor
Dom Pomocy Społecznej.
|
| | |
 |
|
|
| Książ Wielki |
Zamek zbudowany na wzniesieniu latach 1585-1595 przez biskupa krakowskiego Piotra Myszkowskiego. Autorem projektu był słynny Santi Gucci, artysta późnego renesansu. Otoczony systemem fortyfikacji bastionowych stanowił jeden z przykładów palazzo in fortezza. Obok zamku zbudowane zostały pawilony mieszczące kaplice i bibliotekę. W XVIII wieku zamek przeszedł na własność Wielopolskich. Przebudowano go na początku XIX wieku w stylu neogotyckim. Obecnie jest siedzibą Zespołu Szkół Rolniczych oraz Zespółu Szkół imienia Wincentego Witosa.
|
| | |
 |
|
|
| Lanckorona |
Ruiny gotyckiego zamku królewskiego, usytuowane na szczycie
Lanckorońskiej Góry. Zbudował
go w XIV wieku Kazimierz Wielki. Wzniesiony na planie prostokąta zamek posiadał cylindryczną wieżę. Do 1768 roku przechodził
przez ręce starostów niegrodowych: Lanckorońskich, Jordanów i Wolskich, w latach 1590-1667 Zebrzydowskich, potem Czartoryskich.
W 1655 roku zamek został zajęty przez Szwedów. Podczas konfederacji barskiej w latach 1768-1772 w twierdzy zaciekle bronili się konfederaci
pod dowództwem M. A. Beniowskiego. Po zniszczeniach z czasów walk z wojskami zaborczymi uległ ruinie w XIX wieku. Obecnie zachowały
się fragmenty murów zamku górnego, jedno pomieszczenie główne, fragmenty czworobocznej baszty i wież oraz zarys dawnej fosy.
Na przełomie XVI i XVII wieku była to siedziba Mikołaja Zebrzydowskiego, głównego fundatora krajobrazowego sanktuarium pasyjno-maryjnego ojców bernardynów w
Kalwarii Zebrzydowskiej.
|
| | |
 |
|
|
| Leśna (Czocha) |
Zamek położony na wysokim cyplu nad zalewem na Kwisie. Po raz pierwszy wzmiankowano o nim w 1328 roku, wówczas był własnością Henryka Jaworskiego. Później przez 250 lat na zamku panował rycerski ród Nostrizów. Zdobyty przez husytów zamek przez pewien czas był schronieniem dla rozbójników. W 1793 roku na zamku wybuchł pożar, który prawie całkowicie zniszczył jego wnętrze. Na początku XX wieku rekonstrukcji dokonał Bodo Ebhart. Obecnie z dawnej zabudowy zachowała się potężna okrągła wieża i część murów obronnych, w których mieści się ośrodek wypoczynkowy.
|
| | |
 |
|
| Malbork |
Malowniczy gotycki zamek położony na lewym brzegu rzeki Nogat.
Od 1324 roku był rezydencją Wielkiego Mistrza państwa krzyżackiego. Składa się z trzech odrębnych ale połączonych ze sobą budowli.
Pochodzący z XIII wieku Zamek Wysoki był potężną, czworoboczną budowlą z dziedzińcem i krużgankami oraz górującą nad nim wysmukłą wieżą.
Zamek Średni zbudowano w stylu gotyckim w XIV wieku. Był on siedzibą mistrza zakonu. Podzamcze powstało na przełomie XIV i XV wieku.
Składa się z zabudowań gospodarczych i usługowych. Cały zamek otoczony jest czterema pierścieniami fos i murów z basztami.
Obecnie utworzono tu muzeum, a zamek został wpisany na listę UNESCO.
|
| | |
 |
|
|
| Mirów |
Ruiny warowni obronnej zbudowanej w XVI wieku na wyniosłej skale, wspaniale wkomponowanej w
jurajski krajobraz. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1370 roku, wówczas zamek wchodził w skład systemu obronnego średniowiecznej Polski,
a jego skalne mury sięgały 2 km. Z zamku dolnego zostało niewiele: mur zataczający półkole wokół pierwszego dziedzińca oraz
przyziemie pomieszczeń mieszkalnych. Górują nad nimi imponujące pozostałości zamku górnego z pnącą się ku chmurą wysoką wieżą
elewacji południowej. Zachowała się duża część murów z otworami okiennymi, w których od dołu widać błękit nieba. Warownia,
użytkowana do 1787 roku, została zniszczona podczas najazdu szwedzkiego. Kolejno była w posiadaniu rodu Lisów, burgrabiego Sassina,
Mateusza Ziszki i wojewody Piotra z Bnina. Wielokrotnie przebudowywana, została gruntownie odnowiona przez
znamienity ród Myszkowskich w latach 1488 - 1633. Ze szczytu można podziwieć panoramę okolicy.
|
| | |
 |
|
|
| Morsko (Bąkowiec) |
Zamek „Bąkowiec” został wzniesiony na przełomie XV i XVI wieku przez
rozbójniczą rodzinę Włodków, którzy przejęli wieś Morsko od zakonu kanoników laterańskich. Budowla została założona na
planie wydłużonego wieloboku o powierzchni 500 metrów kwadratowych i składała się z elementów mieszkalnych i obronnych, wykonanych
z łamanego kamienia, typowego dla Jury. Od strony zachodniej znajdowało się przedzamcze, otoczone wałami łączącymi okoliczne skałki. Pozostałości
warowni są doskonale ukryte wśród drzew i stapiają się ze skałą. Po rodzinie Włodków wieś przeszła w posiadanie rodziny
Zborowskich. Kolejnymi właścicielami zamczyska byli Brzescy oraz Giebułtowscy. W XVII wieku zamek został opuszczony. Obecnie mieści się tu ośrodek wypoczynkowy.
|
| | |
 |
|
|
| Moszna |
Okazały zamek pośrodku wielkiego parku, od połowy XIX wieku do 1945 roku będący rezydencją
niemieckiego rodu Thiele-Wincklerów. Część środkowa to dawny pałac barokowy. Do roku 1900 powstała najbardziej okazała część wschodnia wraz
z oranżerią, a w latach 1912 - 1914 dobudowane zostało w stylu neorenesansowym skrzydło zachodnie. Po drugiej wojnie światowej, podczas prac
budowlanych natknięto się na ślady średniowiecznej palisady wcześniejszego zamku, a w latach siedemdziesiątych XX wieku odkryto fragment muru
ceglanego. Na szczególną uwagę zasługują liczne ozdobne wieżyczki nadające zamkowi niemal baśniowy wygląd, duże zróżnicowanie
stylistyczne i jego wysokość. Na tyłach budowli szeroka aleja prowadzi w świat bujnej roślinności, kanałów wodnych, uroczych
mostków i przede wszystkim kwitnących rododendronów, z których słynie Park w Mosznej. Obecnie w zamku mieści się
Zakład Opieki Zdrowotnej, a cześć udostępniono do zwiedzania.
|
| | |
 |
|
|
| Nakło Śląskie |
Kolejna po Brynku i Świerklańcu rezydencja rodu Donnersmarcków. Murowany zamek istniał tu
już ponoć w XVI wieku. W 1829 roku przebudowano go na pałac w stylu gotyku angielskiego z wysoką kwadratową wieżą od
północnego-wschodu. Łazarz IV, drugi syn hrabiego Hugona I z Siemianowic zamieszkał w nowej rezydencji jeszcze za życia ojca.
W późniejszych latach dokonano kilku niewielkich zmian, między innymi na szczycie wieży dodano małe wieżyczki z boku oraz
przebudowano wygląd fasady głównej. Z inicjatywy Łazarza wzniesiono obok pałacu Dom Sierot, protektorat nad nim sprawowała hrabina
Maria. Budowla przetrwała II wojnę światową w niezłym stanie, choć podobno dosięgły ją płomienie pożaru. Swoją siedzibę miała tu szkoła
rolnicza. Pałac otoczony jest malownizym parkiem krajobrazowym, a obecnie gości Centrum Kultury Śląskiej.
|
| | |
 |
|
|
| Niedzica |
Jeden z najładniejszych i niezwykle malowniczo położonych zamków w Polsce, główna atrakcja
na Spiszu. Pierwotne założenie pochodzi z XIV wieku. Od tych czasów aż do 1945 roku była to siedziba kolejnych właścicieli tych ziem,
znamienitych węgierskich rodów magnackich (kolejno: Berzeviczych, Horvathów, Giovanellich i Salomonów). Obecny kształt zamku
pochodzi z czasów renesansowej przebudowy, dokonanej przez Gyorgya Horvatha z końcem XVI wieku. Wyróżniają się zwłaszcza dolne wieże
i mur z attyką. Zrujnowana jest natomiast górna, gotycka część zamku. Oprócz dziedzińca i zachowanych pomieszczeń górnego
zamku warto zobaczyć ekspozycje historyczną i archeologiczną, w tym stare monety, kolczugi rycerskie, sztućce i dokumenty po ostatnich
właścicielach budowli. W piwnicach, w dawnym więzieniu, umieszczono kopie narzędzi tortur. Niewątpliwą
atrakcją jest widok z górnego tarasu zamku na Pieniny Spiskie, Tatry, Zalew Czorsztyński wraz z pobliską zaporą.
|
| | |
 |
|
|
| Nidzica |
Zamek krzyżacki położony na wzgórzu nad miastem, wzniesiony w latach 1380 - 1400 na planie prostokąta.
Frontowe skrzydło flankują przysadziste, czworoboczne wieże. Pośrodku zamku wielki dziedziniec, a w budynku głównym mieści się kaplica i refektarz. Od 1402 roku zamek
był siedzibą wójta zakonnego. Zdobyty przez wojska polskie w 1410 roku. Po wojnie trzynastoletniej przechodzi w ręce Prus Królewskich. Zamek został częściowo
zniszczony w 1812 roku, podczas wojen napoleońskich. Obecnie odbudowany w latach 1959 - 1965 zamek służy celom turystycznym.
|
| | |
 |
|
|
| Ogrodzieniec |
Ruiny zamku zbudowanego w 1530 roku w stylu renesansowym przez Seweryna
Bonera. Zwiedzanie zaczyna się na przestronnym podzamczu, okolonym murem obwodowym o długości 400 metrów. Przechodzi się obok
pozostałości stajni i wozowni oraz innych zabudowań gospodarczych dla załogi i służby, w tym gorzelni i browaru. Po kamiennym
moście dociera się przed okazały budynek bramy renesansowej, przylegający do skały ze skromnym łukowym portalem
z ciosów kamiennych i kartuszami herbowymi Bonerów. Dalej na uwagę zasługują dwa rozległe dziedzińce,
2-piętrowa kaplica, mury z oknami o nieregularnych profilach oraz największa atrakcja zamku obronne baszty, które w całości
zachowały się do dziś. Po krętych schodkach baszty Kredencerskiej wchodzi się na taras, z którego można podziwiać
niesamowity widok na okolicę. Zamek zniszczony przez Szwedów, zaczął popadać w ruinę mimo licznych prób
odbudowy. Obecnie mieści się w nim muzeum. |
| | |
 |
|
|
| Ojców |
Ruiny zamku zbudowanego na szczycie wzgórza z ciosów wapiennych, poprzedzone solidną bramą z kamienia i cegły. Z mostu przerzuconego nad fosą zostały trzy filary po prawej stronie. Na dziedzińcu znajduje się studnia głęboka na 20 m oraz ośmioboczna wieża z ciosów kamiennych. Z zamku zachowały się fragmenty murów obwodowych i resztki kaplicy. Prawdopodobnie gród istniał już w XII wieku i należał do wojewody sandomierskiego Ottona ze Straży, któremu przypisuje się nadanie temu miejscu nazwy pochodzącej od jego imienia: Otcic lub Ocic. Murowana fortyfikacja stanęła w XIV wieku za sprawą Kazimierza Wielkiego, który według innej hipotezy nazwał go na cześć swojego ojca Władysława Łokietka – „Ojciec u Skały”. Ojców stanowił siedzibę starostwa niegrodowego. Urząd ten sprawowali przedstawiciele znakomitych rodów: Bonerów, Myszkowskich i Korycińskich.
Zamek został zniszczony przez Szwedów, potem odbudowany, wielokrotnie zmieniał właścicieli. |
| | |
 |
|
|
| Olsztyn (Częstochowa) |
Ruiny zamku położone na grzbiecie ostańców skalnych na południowy zachód od Częstochowy.
Murowany gród zbudował tu na miejscu drewnianej strażnicy Kazimierz Wielki. W 1370 roku zamek oddano w lenno Władysławowi Opolczykowi. W latach 1540-1541 gruntowna
rozbudowę zainicjował starosta Piotr Opaliński. Zamek wielokrotnie bronił się przed napaściami, by ostatecznie w 1656 roku ulec wojskom szwedzkim. Po drugiej wojnie światowej
zostaje zabezpieczony w formie trwałej ruiny. Dzisiaj podziwiamy cylindryczną wieżę, resztki domu mieszkalnego i kaplicy oraz kwadratową wieżę.
|
| | |
 |
|
|
| Olsztyn |
Zamek kapituły warmińskiej położony w zakolu rzeki Łyny w centralnej części miasta. Zbudowali go biskupi
warmińscy w połowie XIV wieku. Składa się z trzech skrzydeł i cylindrycznej wieży. W latach 1516 - 1521 administratorem zamku był Mikołaj
Kopernik. Do dzisiejszego dnia zachował się skonstruowany przez niego zegar słoneczny. Zamek wielokrotnie był oblegany przez
Krzyżaków. W 1772 roku po pierwszym rozbiorze Polski został wcielony do Prus i stał się siedzibą urzędów i gminy ewangelickiej.
Ocalały z pożaru podczas drugiej wojny światowej zamek przekształcono w muzeum.
|
| | |
 |
|
|
| Olsztynek |
Zamek krzyżacki zbudowany równocześnie z miastem w połowie XIV wieku. Założony na planie czworoboku ceglany budynek powstał w miejscu wcześniejszej drewnianej warowni. Zamek był siedzibą urzędników krzyżackich podległych komturowi w Olsztynie. W czasie wojen szwedzkich umieszczono tu arsenał. Po rozbiorach Polski budowla uległa znacznym dewastacjom i straciła swój pierwotny kształt i charakter. Niewiele zachowało się po średniowieczu, dobrze czytelne jest ogólne założenie, a w piwnicach cieszą oko gotyckie sklepienia. Obecnie mieści się tu zespół szkół średnich.
|
| | |
 |
|
|
| Opole |
Słynna wieża, będąca częścią założenia zamkowego na wyspie Ostrówek. Pierwotna
budowla sięga swymi początkami drugiej połowy XIII wieku, kiedy to swą siedzibę zaczął wznosić książę Kazimierz I. Prace dokończył jednak dopiero
książę świdnicko-jaworski Bolko I w 1285 roku. W kolejnych latach zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli. Podupadającą rezydencję książęcą
odnowił Ferdynant I w 1560 roku. Wyremontowany zamek świetnie bronił się podczas oblężeń w czasie wojny trzydziestoletniej, jednak dość znacznie
ucierpiał na tym. Rozbierany stopniowo przez władze niemieckie od końca XIX wieku, przekształcał się w budowlę coraz mniej przypominającą
średniowieczną warownię. W 1931 roku rozebrano pozostałości zamku, zachowując jedynie cylindryczną Wieżę Piastowską, z której można podziwiać panoramę starego miasta.
|
| | |
 |
|
|
| Orzech |
Zamek wzniesiony jako „ruiny romantyczne” na wysokim wzniesieniu, górującym nad okolicą. Powstał on XIX wieku z inicjatywy rodziny Donnersmarców, która chciał mieć zabytkowe i urokliwe miejsce schadzek. Zabudowanie położono na planie prostokąta, a jako materiał użyto kamień łamany i cegły. Mury obronne wzmocniono z każdej strony czterema basztami. Przy lewej stronie elewacji budynku znajdowały się prostopadłe mury obronne z charakterystycznymi występami. Początkowo w murach znajdowało się wejście ze strzelnicami kluczowymi po bokach oraz interesujące otwory okienne zamknięte ostrym łukiem. Obecnie zamek uległ prawie całkowitej dewastacji. Pozostały tylko fragmenty murów obronnych i pojedyncza połowicznie rozebrana baszta.
|
| | |
 |
|
|
| Oświęcim |
Zamek zbudowany w stylu gotyckim przez książąt oświęcimskich w XIV wieku. W okresie od XV do XVII wieku mieli w nim swoją siedzibę starostowie grodowi. W 1503 roku w wyniku
dużego pożaru zamek spłonął, a następnie został odbudowany jeszcze w tym samym stuleciu. W XVII wieku zamek został zniszczony przez
Szwedów i ponownie odbudowany. Przez pewien czas mieścił więzienie. Po 1772 roku budynek odnajmowało wojsko i starostwo, do czasu kiedy
w 1805 roku przepływająca u podnóży skarpy rzeka Soła zalała go i uszkodziła. W 1928 roku zamek adoptowano na siedzibę władz
powiatu oświęcimskiego. Do dziś bardzo dobrze zachowała się kwadratowa wieża gotycka.
|
| | |
 |
|
|
| Pieskowa Skała |
Renesansowy zamek zaliczany do Orlich Gniazd, stojący
na szczycie skały z trzech stron ostro opadających w dół urwiska skalnego. Pierwszy zamek zbudowano w stylu gotyckim, z tego okresu
pochodzi studnia na arkadowym dziedzińcu. Z daleka budowla sprawia wrażenie surowej fortecy. Na dziedziniec zewnętrzny prowadzi brama w
kurtynie, wzmocniona po bokach okazałymi bastionami. Z przestronnego i zadbanego dziedzińca widać w całej okazałości skrzydło wschodnie
mieszkalnej części zamku z bramą wejściową i ażurową loggią widokową w stylu renesansowych willi włoskich. Dziedziniec wewnętrzny otaczają
pokryte jasnym tynkiem krużganki z maszkaronami, podobne do wawelskich. W środku mieści się muzeum z ciekawą stała ekspozycją obrazów i rzeźb. Zamek postawił w XIV wieku król Kazimierz Wielki. Budynek był własnością znamienitego
rodu Szafrańców. Kolejny właściciel grodu Michał Zebrzydowski po roku 1640 otoczył go bastionami i postawił kaplicę.
|
| | |
 |
|
|
| Pilica |
Okazała rezydencja obronna, wzniesiona przez Władysława Padniewskiego w 1610 roku.
Czterdzieści komnat zamkowych ozdobiono włoską sztukaterią, a strop sali jadalnej pokryto kasetonami. Posiadłość często zmieniała właścicieli.
Rezydowali tu miedzy innymi Jerzy Zbarski, Konstanty Wiśniowiecki oraz Stanisław Warszycki, który otoczył pałac bastionowymi fortyfikacjami na planie prostokąta
o bokach 170x300 metrów. Podczas potopu szwedzkiego w 1655 roku zamek został zdobyty. Ponownie dostał się w ręce szwedzkie podczas wojny północnej.
W XVII wieku właścicielka Pilicy Maria z Wesselów Sobieska odremontowała zamek po zniszczeniach wojennych. W późniejszych latach liczni właściciele
przestali dbać o swoje dobra, dopiero w 1852 roku przemysłowiec Krystyn August Moes odbudował niszczejące zabudowania.
Po drugiej wojnie światowej gmach zameku był wykorzystywany jako dom wychowawczy dla młodzieży. W 1989 roku zamek przeszedł w ręce prywatnego inwestora, a obecnie trawają prace renowacyjne.
|
| | |
 |
|
|
| Pławniowice |
Wybudowany w stylu neorenesansowym pałac Ballestremów, przypominający bajkowy zamek.
Pierwsze wzmianki o budowli w Pławniowicach pochodzą z 1317 roku i wymieniają Marcusa de Plawniowitz. W latach 1409 - 1748 kolejnymi właścicielami
posiadłości byli: Stefan Strzeka, rodzina Seiplitz, Jan Dluhomii, rodzina Trach, Daniel K. Kotuliński, Zygmunt M. von Göerz, który
wybudował starą część pałacu oraz rodzina von Stechów. Giovanni Battista Angelo Ballesstreo di Castellengo poprzez małżeństwo z Elżbietą
von Stech w 1748 roku zostaje kolejnym właścicielem majątku. Był on protoplastą niemieckiej linii rodu Ballestrem, której najbardziej
zasłużoną postacią był Franciszek I, budowniczy nowego pałacu, powozowni i „Domu Kawalerów” w latach 1881-84. Na
szczególną uwagę zasługuje sala jadalna ze stropem stiukowym ozdobiona herbami, kominki z przełomu XIX i XX wieku oraz uroczy park
z sadzawką otaczający posiadłość. Obecnie pałac służy jak dom rekolekcyjny.
|
| | |
 |
|
|
| Prudnik |
Pozostałość gotyckiego zamku stanowi 25 metrowa cylindryczna wieża na terenie kościoła. Pierwotnie murowany zamek w tym miejscu zbudował w 1262 roku czeski rycerz Wok z Rożemberka. W 1337 roku zamek przechodzi w ręce Piastów opolskich, a po wygaśnięciu linii rodowej w prywatne ręce mieszczan prudnickich. Pierwsze wzmianki dotyczące rozbudowy i wzmocnienia zamku pochodzą z przełomu XIV i XV wieku. Pod koniec XVII wieku następuje gruntowna przebudowa zamku. W 1806 roku zamek niszczeje na skutek pożaru, który trawi większość budowli. Fakt ten przyczynia się do tego, że władze pruskie podejmują decyzję rozbiórki ruin zamkowych w 1844 roku. Do dziś z dawnego zamku książęcego zachowała się jedynie murowana z kamienia wieża zamkowa.
|
| | |
 |
|
|
| Przyszowice |
Zbudowany w latach 1890-1895 pałac rodziny von Raczek. Historia Przyszowic sięga XIII wieku,
chociaż pierwsze wzmianki o grodzie pochodzą z 1300 roku. Na mapie z 1736 roku uwidoczniono istnienie we wsi jakiegoś zamku lub dworku. W 1803 roku Przyszowice
kupuje Franz Galli dla swojej córki Katarzyny. Niesprecyzowana pozostaje sprawa przebudowy zamku.
Najprawdopodobniej miało to miejsce w latach 1898 - 1904. Jednak możliwe jest, że były dwie przebudowy. Herby nad wejściem niewiele tu wyjaśniają, a widniejący obok herbu
Raczków herb trudno jest zidentyfikować.
|
| | |
 |
|
|
| Pszczyna |
Zamek wzniesiony z inicjatywy Heleny Korybutówny w XIV wieku.
Pierwszy chrzest bojowy przeszedł podczas wojen husyckich w 1433 roku, broniąc się skutecznie. W swojej historii zamek wielokrotnie przebudowywano.
W drugiej połowie XVI wieku rodzina Promnitzów nadała mu cech renesansowych. Następna renowacja zamku przypada na lata 1743 - 1768, ale dopiero przebudowa
z przełomu XVIII i XIX wieku nadała mu dzisiejszy wygląd. Właścicielami Pszczyny byli wówczas Hochenbergowie, twórcy malowniczego 150-hektarowego park krajobrazowego,
otaczającego zamek. W okazałym pałacu z dawnego zamku zachowały się tylko niewielkie fragmenty, w tym piwnice oraz niektóre barokowe i renesansowe pomieszczenia.
Obecnie na zamku mieści się Państwowe Muzeum w Pszczynie, które słynie z organizacji licznych koncertów muzyki barokowej.
|
| | |
 |
|
|
| Rabsztyn |
Ruiny zamku z XV wieku, umiejscowione na stromym wzgórzu, z dołu wyglądające imponująco. Resztki
ścian z regularnie rozmieszczonymi oknami, zachowanymi do wysokości drugiego pietra, są pozostałością zamku dolnego, najdłużej użytkowanego,
wzniesionego w stylu renesansowym. Na szczycie góry znajduje się zamek górny, starszy i bardziej zniszczony. Pierwszy zamek powstał
tu jeszcze zanim Kazimierz Wielki ufundował murowaną budowlę spełniającą rolę strażnicy. Kiedy Rabsztyn stał się siedziba starostwa niegrodowego,
jego właścicielami byli Rabsztyńscy i Bonerowie. M. Wolski oraz Z. Myszkowski na przełomie XVI i XVII wieku stworzyli tu rezydencję renesansową.
Podczas wojny ze Szwedami górna część zamku została zniszczona, natomiast dolna część zdołała podnieść się z ruin i odzyskać dawny utracony blask.
Zamek jest udostępniony do zwiedzania.
|
| | |
 |
|
|
| Racibórz |
Zamek piastowskich książąt raciborskich, położony nad rzeka Odrą. Zbudowano go na planie nieregularnym pod koniec XIII wieku w miejscu wcześniejszego grodu piastowskiego. W latach 1337 - 1486 zamek był we władaniu książąt czeskich, a następnie księcia opolskiego Jana Dobrego. W XV wieku umocniono go murami z okazałymi basztami. Od 1532 roku budowla znajdowała się w rękach możnowładców niemieckich. W XVII wieku została przebudowana na rezydencje w stylu renesansowym. Zamek spłonął w 1858 roku, po czym został częściowo odbudowany. Podczas II wojny światowej w 1945 roku zamek uległ licznym dewastacją, na skutek toczonych w jego obrębie walk. Do dziś zachowała się jedynie piękna gotycka kaplica z XIII wieku i budynek bramy z fragmentem murów obronnych. Ze starych przekazów wiadomo, że niegdyś przechowywano tu święte relikwie.
Obecnie na terenie zamku znajduje się kraftowy browar i restauracja.
|
| | |
 |
|
|
| Rogów Opolski |
Średniowieczny zamek myśliwski, należący kiedyś do Zakonu Templariuszy. Wzniesiony przez nich w XIII wieku miał być połączony podziemnym tunelem z ich siedzibą w Otmęcie. Budowla po raz pierwszy wymieniona jest w akcie sprzedaży w 1393 roku. Wówczas posiadłość została sprzedana braciom Janowi i Adamowi Beess. Za ich czasów doszło w XV wieku do przebudowy zamku. Kolejnymi właścicielami była rodzina Rogowskich, a od 1596 roku przez 135 lat ród von Wbrsky. W 1757 roku zamek nabył hrabia Henryk von Redern z Krapkowic, a po jego śmierci Karol von Haugwitz. Za ich panowania doszło do przebudowy zamku, co podniosło go do rangi rezydencji w stylu neogotyckim, otoczonej ogrodem i parkiem krajobrazowym. Po II wojnie światowej dobra dworskie upaństwowiono. Obecnie na terenie zamku znajduje się filia Biblioteki Publicznej z cennymi zbiorami.
|
| | |
 |
|
|
| Rybna |
Pałac wzniesiony w stylu późnobarokowym w 1796 roku z inicjatywy rodziny Warkoczów. Przechodził kolejno w ręce rodzin Chrząszczewskich, Kosickich, która lekko go przebudowała i Henckel von Donnersmarck. W 1935 roku w pałacu znalazł siedzibę tarnogórski Związek Strzelecki. Po roku 1945 w pałacu znajdowały się archiwa i mieszkania komunalne. W latach 1974 – 1980 budynek został przebudowany zgodnie z pierwowzorem. Obecnie w pałacu znajduje się hotel i restauracja.
|
| | |
 |
|
|
| Siewierz |
Ruiny biskupiego zamku, stojące na lekkim wzniesieniu,
stanowiącym niegdyś wysepkę wśród okolicznych moczarów i bagien. Zamek został wzniesiony z kamienia łamanego i cegły. Zbudował go książę cieszyński Jan w XIV wieku na planie nieregularnym. Zamek wielokrotnie zmieniał
swój wygląd. Najpierw został umocniony w XV wieku, następnie rozbudowany przez biskupów krakowskich w XVI wieku po najeździe
i zniszczeniach dokonanych przez Szwedów, aż ostatecznie stał się czteroskrzydłowym kasztelem z rozległym dziedzińcem, barbakanem
i wieżą. Najlepiej zachowała się sześcioboczna wieża w skrzydle północnym, zwana Szlachecką z interesującymi oknami, strzelnicami
i portalem, mury zamkowe z elementami architektury gotyckiej i renesansowej, fragmenty barbakanu i otaczająca zamek fosa. Siewierz był
miejscem sądów biskupich. W 1655 roku przebywał w twierdzy Stefan Czarniecki. W czasie rozbiorów przechodził z rąk
Austriaków i Rosjan. Po XIX wieku zamek opuszczono. Obecnie zamek jest odrestaurowy i udostępniony do zwiedzania.
|
| | |
 |
|
|
| Smoleń |
Zamek na stromym wzgórzu zbudowany przez Otta z Pilczy herbu
Topór, zwanym Wielkim. Przypuszczalnie wcześniej stał tu drewniany zamek, który uległ poważnemu zniszczeniu w czasie
walk Władysława Łokietka z królem czeskim Wacławem. W latach świetności w zamku mieściła się spora biblioteka. Korzystał z jej
zbiorów Biernat z Lublina podczas pobytu na dworze Pileckich w Smoleniu. W 1564 roku mieszkańcy opuścili zamek, przenosząc się
do pobliskiej Pilicy, potem zniszczyli go Szwedzi i popadł w zapomnienie. Najlepiej zacząć zwiedzanie od bramy wejściowej, gdzie widoczne
są pozostałości mechanizmu służącego do jej podnoszenia. Tędy wchodzi się na niewielki dziedziniec zamku dolnego, a następnie przechodzi
się na kolejny dziedziniec, z którego można obejrzeć ruiny najstarszego zamku górnego: górującą na skalistym,
niedostępnym wzniesieniu okrągłą kamienną wieżę i przylegające do niej resztki przyziemia części zwanej Kamieńcem. Otoczenie dziedzińca
jest dosyć zniszczone. Dużą atrakcję stanowi studnia, wykuta przez Tatarów głęboka na około 200 m.
|
| | |
 |
|
|
| Sosnowiec |
Zamek "Sielecki" został wzniesiony w 1620 roku przez Sebastiana Minora na planie prostokąta. Kolejni jego właściciele, którymi byli Modrzewscy, Słojewscy, i Anhalt-Koethenowie przebudowywali go wielokrotnie. Zamek spłonął w 1824 roku, a następnie został ponownie odbudowany. Zrewaloryzowany w latach 1978 - 1979 zostaje przeznaczony na cele muzealne, a w swych murach mieści Sosnowieckie Centrum Kultury. Obecnie zamek ma kształt podkowy z czterema basztami.
|
| | |
 |
|
|
| Sosnowiec - Środula |
Pałac wzniesiony w stylu neobarokowym przez Ernsta Schöna w 1885 roku. Założenie zbudowano na planie kwadratu, z trzema narożnymi wieżami. Wejście główne poprzedza kolumnowy portyk podtrzymujący balkon. Pałacowe elewacje ozdobione są pilastrami, płycinami międzyokiennymi oraz nadokiennikami. Obecnie w pałacu mieści się muzeum, Pałac Ślubów i restauracja, dzięki czemu można zwiedzać również jego wnętrze. Pałac otacza skromny park w stylu angielskim.
|
| | |
 |
|
|
| Stare Tarnowice |
Czworoboczny zamek z kamienia, wzniesiony w drugiej połowie XVI wieku przez
ród Włodków, który był w posiadaniu okolicznych ziem od 1520 roku. Cztery skrzydła zamkowe były dwukondygnacyjne, a kwadratowy
dziedziniec pośrodku otoczony był arkadowymi krużgankami. W narożniku południowo-wschodnim zbudowano czworoboczną wieżę o trzech kondygnacjach.
Wjazd do zamku znajdował się na osi skrzydła zachodniego. Włodkowie byli właścicielami zamku do 1570 roku. W 1724 roku należał on do Jerzego von
Gusnarda. Podczas licznych przebudów, prowadzonych w XVII i XIX wieku, zamek utracił pierwotny wygląd. Zamurowano krużganki, sień
wjazdowa została rozbudowana, a skrzydło północne powiększone. Zamek otaczał rozległy park. Obecnie po wykupieniu przez prywatnego
inwestora zamek zaczyna na nowo odżywać jako Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego.
|
| | |
 |
|
|
| Strzelce Opolskie |
Ruiny zamku wzniesionego na początku XIV wieku przez Bolesława I Opolskiego. Pierwsze wzmianki o
murowanej warowni pochodzą z lat 1324 - 1356. Było to wtedy niezbyt rozległe założenie. Całość otoczona była fosą, po której pozostałością
jest obecnie rzeczka przepływająca przez park. Po utworzeniu księstwa strzeleckiego w latach 1366 - 1375 zamek stał się rezydencją Alberta
Strzeleckiego. W XV wieku zamek został rozbudowany i przywrócony księstwu opolskiemu. Po śmierci w 1524 roku Jana Dobrego
gród przeszedł w granice Czech, a potem Austrii. Kolejnymi właścicielami zamku, przekształconego w latach 1562 - 1595 w pałacową
rezydencję były rody Hohenzollernów, Redernów, Collonów, Promnitzów. Ostatnia przebudowa miała miejsce
w XIX wieku. Podczas II wojny światowej zamek został zniszczony i w takiej formie istnieje do dnia dzisiejszego.
|
| | |
 |
|
|
| Sucha Beskidzka |
Renesansowy zamek suski, zwany Małym Wawelem, który pierwotnie był drewniano-kamiennym dworem
obronnym Kaspra Castiglione-Suskiego. Wzniesiony został w latach 1554 - 1580 i przebudowany przez Piotra Komorowskiego w okazałą
renesansową rezydencję magnacką w latach 1608 - 1614. W 1703 roku kolejna właścicielka Anna Wielopolska herbu Starykoń dokonuje dalszej rozbudowy
obiektu, wznosząc dwie wieże: południowo-wschodnią i południowo-zachodnią. W 1843 roku Aleksander Branicki herbu Korczak burzy wschodnie
skrzydło zamku i bramę wjazdową, a następnie przyczynia się do powstania neogotyckiej oranżerii i kamiennego muru wokół parku.
Kolejnymi właścicielami zamku po Branickich była rodzina Tarnowskich herbu Leliwa. W czasie II wojny światowej wyposażenie obiektu oraz
cenne zbiory biblioteczno-muzealne ulegają rozproszeniu, rabunkom i dewastacji. W latach 1974 - 1986 państwowe Zbiory Sztuki
na Wawelu przeprowadzają remont obiektu. Obecnie mieści się tu ciekawe muzeum miejskie.
|
| | |
 |
|
|
| Szałsza |
Neogotycki ceglany pałac wybudowany w 1877 roku za czasów Wikotra von Groelinga. Budowla jest dwukondygnacyjna na rzucie prostokąta, a stylistyką nawiązuje do angielskiego gotyku. Ciekawe z punktu widzenia architektury są ozdobne wieżyczki i otaczające dach blanki. Pałac otacza malowniczy staw i niewielki ale zadbany park ze starymi drzewami. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych.
|
| | |
 |
|
|
| Szczytno |
Pozostałości dawnego zamku krzyżackiego z 1360 roku. Pierwotne założenie było na planie kwadratu z niewielkim dziedzińcem i wieża strażniczą. W latach 1579 - 1581 budynek przebudowano, a w XVIII wieku częściowo rozebrano. Zamek był siedzibą prokuratorów podległych komturom elbląskim. W czasie wojny polsko-szwedzkiej załoga zameku odparła najazd Tatarów.
Według Sienkiewicza na zamku więziono Juranda ze Spychowa. Do dziś zachowała się jedynie część murów.
|
| | |  |
|
|
| Świerklaniec |
Ruiny zamku na mokradłach, otoczone świetnie zachowaną fosą. Został prawdopodobnie wzniesiony przez książąt cieszyńskich w XIV wieku. Zamek pierwotnie założono na planie nieregularnym, z dziedzińcem oraz wieżą. W późniejszych latach Świerklaniec przeszedł w ręce książąt opolskich. Po 1526 roku stał się własnością możnowładców niemieckich. W XIX wieku został przebudowany, a w czasie II wojny światowej spłonął. Obecnie zachowały się nieliczne obiekty należące niegdyś do zamku i fragmenty murów obwodowych. Niestety w najlepszym stanie jest tylko fosa otaczająca wysepkę na której stała budowla. Ruiny otacza 150-hektarowy park w typie angielskim, założony w XVII wieku przez rodzinę Donnersmarcków z ekletycznym pałacykiem pośrodku. „Pałac Kawalera” wybudowano w 1896 roku. Jest on jedyną pozostałością po ogromnym zespole pałacowym spalonym w 1945 roku. Obecnie mieści się w nim hotel i klimatyczna restauracja.
|
| | |
 |
|
|
| Tenczyn |
Zamek wzniesiony na wzgórzu przez Andrzeja herbu Topór w połowie
XIV wieku. Pierwotne założenie otoczone było murami obwodowymi i zawierało cztery wieże jedną czworokątną, a pozostałe cylindryczne. W XV wieku
burgrabiowie Tęczyńscy rozbudowali zamek. Od południa wieżę powiększono tworząc z niej wieżę bramną, a w narożniku północno-zachodnim
powstał nowy budynek mieszkalny. Skrzydło wschodnie zostało powiększone i pełniło funkcje reprezentacyjne. Około 1570 roku zamek przebudowano
w stylu renesansowym i umocniono jego dolna część fortyfikacjami bastejowo-bastionowymi. W czasie potopu szwedzkiego zamek bez walk dostał
się w ręce Szwedów, którzy spalili go wycofując się. Próby odbudowy przez kolejnych właścicieli Sieniawskich,
Czartoryskich i Potockich nie przywróciły twierdzy dawnej świetności. W 1768 roku po uderzeniu pioruna wybuchł pożar, który
zniszczył zamek do tego stopnia, że został on ostatecznie opuszczony przez swoich właścicieli. Obecnie zamek jest odbudowany i udostępniony do zwiedzania.
|
| | |
 |
|
|
| Toszek |
Murowany zamek wzniesiony na przełomie XIV i XV wieku. Z północy i zachodu biegły prostopadłe do
siebie odcinki muru, a od południa i wschodu dziedziniec zamknięty był murem biegnącym po łuku. Wjazd prowadził od wschodu, gdzie przekopana była
fosa a nad nią przerzucony most. Pozostałe zabudowania były wtedy prawdopodobnie drewniane. Zamek przez pewien czas był siedzibą książąt piastowskich
z linii opolskiej. W XVI wieku Toszek był własnością Habsburgów, a potem Redernów. W 1570 roku wybuchł na zamku pożar, który
znacznie zniszczył zabudowania. Redernowie podjęli się rozbudowy założenia w stylu renesansowym. Kiedy w XVII wieku Toszek przeszedł w posiadanie
rodziny Colonnów, dobudowano do murów budynek mieszkalny i stajnie zamkowe, a do bramy wjazdowej dostawiono dwie wieże. Kiedy w 1811
roku zabudowania strawił pożar zamek został całkowicie opuszczony. W latach 1956 - 1963 część budynków odremontowano, a pozostałe mury
zabezpieczono jako trwałą ruinę. Dziś w zamku mieści się siedziba Centrum Kultury.
|
| | |
 |
|
|
| Tworków |
Zamek wzniesiony w drugiej połowie XVI wieku. Pierwotne założenie było
w stylu renesansowym, zbudowane na planie podkowy z dziedzińcem wewnątrz. Dzieje zamku sięgają wieków średnich. Prawdopodobnie na miejscu
obecnych ruin stała niegdyś średniowieczna warownia, przypuszczalnie o cechach gotyckich. W 1558 roku dobra tworkowskie nabywa sędzia ziemski
Kasper Wiskota von Wodnik, z zamiarem uczynienia z nich rodzinnego domu. W 1567 roku nowy właściciel rozpoczyna budowę swojej rezydencji,
której relikty zachowały się do dziś. Po roku 1574 włości przechodzą kolejno na rodzinę: Bess, Charwat, Lassota, Borek, von Reistwitz,
von Bolckenhaus, von Trach, Eichendorff i ostatecznie von Saurma-Jeltsch. W czasie wojen 30-letnich zamek zostaje zamieniony w kwaterę
wojskową. W latach 1872 - 1874 dokonano gruntownej przebudowy zamku w duchu neorenesansowym. W roku 1945 na zamku wybucha pożar, w wyniku
którego pozostaje on w ruinie.
|
| | |
 |
|
|
| Tworóg |
Zamek wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku. Posiada układ dwutraktowy, w środku z korytarzem. Około 1805 roku wnętrza pomalował Adalbert Longius Hoecker. W niektórych pokojach fasety na sufitach i polichromia na ścianach przedstawiały różne motywy mitologiczne i biblijne. Za panowania hrabiego Filipa de Colonna zamek został poszerzony i powiększony. Nadano mu klasycystyczny wygląd, z zewnętrznym gładkim tynkiem, mansardowym dachem krytym gontem, a pośrodku zbudowano ryzalit z głęboką wnęką i balkonem wspartym na kolumnach. W otaczającym zamek parku od strony południowej była dobudowana obszerna oranżeria, a od wschodu tunel biegnący do pańskiej gorzelni. Obecnie zachowała się część zawalonego, ceglanego tunelu, rozszerzonego ku górze. Od 1977 roku do dnia dzisiejszego w budynku mieści się Urząd Gminy.
|
| | |
 |
|
|
| Ujazd |
Ruiny zamku wzniesionego w stylu renesansowym około 1580 roku przez biskupów wrocławskich.
Pierwotną budowlę zamkową zbudowano na wzgórzu dominującym nad miastem zapewne jeszcze w XIII wieku. Niestety w 1524 roku zamek został
dosyć mocno zniszczony podczas pożaru, a następnie sprzedany i rozebrany. Istniejące obecnie ruiny zbudowano od nowa 56 lat później.
Przebudowywano je wielokrotnie w 1660 roku, w XVIII wieku i pod koniec XIX wieku. Po II wojnie światowej zamek został opuszczony,
uległ znacznym zniszczeniom i popadł w ruinę. Ostatnimi właścicielami zamku byli hrabiowie Hohenlohe-Oehringen. Ujazd należy do najstarszych
miast na Śląsku. Pierwsza pisana wzmianka o tutejszych budowlach znalazła się w dokumencie Papieża Hadriana IV z dnia 23 kwietnia 1155 roku.
Na szczególną uwagę zasługują przepiękne renesansowe wykończenia murów okiennych zamku z licznymi, dobrze zachowanymi
szczegółami oraz podziemia - piwnice i lochy.
|
| | |
 |
|
|
| Zator |
Gotycki zamek obronny wybudowany przez książąt zatorskich w XV wieku. Podczas najazdu szwedzkiego poważnie uszkodzony. W XVII wieku objął go w posiadanie ostatni starosta zatorski Piotr Dunin. W 1836 roku zamek został gruntownie przebudowany, pod kierunkiem Włocha F. M. Lanciego na duży klasyczny pałac z loggią od południa i wysuniętą wieżą od zachodu. Środkowa część pochodzi z pierwotnego zamku. Na szczególna uwagę zasługują dobrze zachowane ostrołukowe sklepienia sal parteru i piwnice. Pałac otoczony jest zadbanym parkiem z fragmentami murów obronnych.
|
| | |
 |
|
|
| Zimnice Małe |
Zamek wzniesiony na wysokiej skarpie nad dawnym korytem Odry prawdopodobnie na przełomie XV i XVI wieku
przez rodzinę Prószkowskich. Zbudowany był z cegły i kamienia na planie nieregularnym. Najstarsza informacja o istnieniu w tym miejscu grodu zawarta jest w dokumencie biskupa
wrocławskiego Jana z 1295 roku, a kolejna wzmianka pochodzi z 1309 roku. W XIX wieku założono tu folwark, a zamek przebudowano na spichlerz. Obecnie istniejący tu główny
budynek ma kształt litery L i przykryty jest dwuspadowym dachem. Wjazd prowadził od zachodu. Obecnie zamek popada w ruinę.
Może nowy prywatny właściciel przywróci zamkowi dawną świetność.
|
| |
|
 |
|
|
| Złoty Potok |
Pałac rodziny Raczyńskich wybudowany w 1856 roku w stylu klasycystycznym. W XVI wieku istniał tu dwór obronny, który z czasem popadł w ruinę. W połowie XIX wieku majątek odkupił generał Wincenty Krasiński, który polecił wznieść tu pałac i dworek dla sojego syna Zygmunta. Na początku XX wieku będący już w rękach rodziny Raczyńskich budynek odnowiono nadając mu dzisiejszy kształt. Po 1945 roku w pałacu mieściła się szkoła. Obecnie zły stan techniczny nie pozwala go zwiedzać.
|
| |
|
 |
|
|
|
